ในโรงงานอุตสาหกรรม โดยเฉพาะโรงงานที่เกี่ยวข้องกับสารเคมี โอกาสที่จะเกิดอันตรายร้ายแรงนั้นสูงมาก ๆ ทำให้ Process Safety Management (PSM) ถือเป็นมาตรการที่สำคัญและบุคลากรทุกคนควรรู้ PSM เป็นมาตรฐานที่มุ่งเน้นการป้องกันเหตุการณ์อันตรายต่าง ๆ นอกจากนี้ PSM ยังมุ่งเน้นไปที่การป้องกันไม่ให้สารอันตรายที่ถูกกำหนดว่าเป็น “สารเคมีอันตรายสูง”
ดังนั้นในบทความนี้จะอธิบายว่า PSM คืออะไร มีองค์ประกอบอย่างไรบ้าง และมีความสำคัญอย่างไรในอุตสาหกรรมสมัยใหม่
Process Safety Management (PSM) คืออะไร?
PSM เป็นกระบวนการที่เป็นระบบในการระบุความเสี่ยง ประเมินความเสี่ยง และควบคุมความเสี่ยง โดยจะเน้นเกี่ยวกับกระบวนการทางเคมีที่เป็นอันตราย มาตรฐาน PSM จัดตั้งขึ้นโดย Occupational Safety and Health Administration (OSHA) มีจุดมุ่งหมายเพื่อป้องกันอุบัติเหตุการรั่วไหลของสารเคมี ที่อาจนำไปสู่การเกิดไฟไหม้ การระเบิด หรือการสัมผัสสารพิษของบุคลากรภายในสถานที่ทำงาน และอาจนำไปสู่เหตุการณ์ร้ายแรงอย่างการเสียชีวิตได้
องค์ประกอบสำคัญของ PSM
- การมีส่วนร่วมของพนักงาน: พนักงานมีบทบาทสำคัญอย่างมากในการปฏิบัติงานที่ปลอดภัย การมีส่วนร่วมของพนักงาน มีตั้งแต่การมีส่วนร่วมในการประเมินอันตรายไปจนถึงการทบทวนขั้นตอนความปลอดภัย
- ข้อมูลความปลอดภัยของกระบวนการการทำงาน: การรวบรวมข้อมูลที่ครอบคลุมเกี่ยวกับอันตรายของสารเคมีที่ใช้ในกระบวนการทำงาน ตลอดจนข้อจำกัดของอุปกรณ์ในกระบวนการบางอย่าง เช่น สารเคมีที่ห้ามใช้ในการขนย้าย ข้อปฏิบัติเกี่ยวกับความปลอดภัยสำหรับเขตบางเขตในสถานที่ทำงาน
- Process Hazard Analysis (PHA): การประเมินอย่างเป็นระบบเพื่อระบุอันตรายที่อาจเกิดขึ้นและสร้างมาตรการควบคุมที่ปลอดภัยเพียงพอ
- ขั้นตอนการปฏิบัติงาน: เอกสารสำหรับขั้นตอนการทำงานต่างๆ เพื่อความปลอดภัยระหว่างการปฏิบัติงาน รวมไปถึงกรณีฉุกเฉิน
- การฝึกอบรม: ให้ความรู้และทักษะที่จำเป็นแก่พนักงานในการดำเนินการขั้นตอนต่าง ๆ ในการทำงานอย่างปลอดภัย
- ความปลอดภัยของผู้รับเหมาหรือนายจ้าง: นอกจากพนักงานแล้ว ผู้รับเหมาหรือนายจ้างรวมไปถึงบุคลากรฝ่ายบริหารก็สำคัญมาก ๆ เช่นเดียวกัน ควรทำให้แน่ใจว่าทุก ๆ ขั้นตอนในการทำงานปลอดภัยกับทุกภาคส่วนโดยเฉพาะคนที่อยู่ใกล้บริเวณอันตราย
- การตรวจสอบความปลอดภัยก่อนเริ่มต้นทำงาน: ตรวจสอบขั้นตอนต่าง ๆ ก่อนเริ่มต้นทำงานเพื่อให้แน่ใจว่ามีการเตรียมพร้อมอย่างปลอดภัย เช่น เซ็ทอัพอุปกรณ์ต่าง ๆ อุปกรณ์ความปลอดภัยต่าง ๆ
- ความพร้อมใช้งานของอุปกรณ์: ตรวจสอบให้แน่ใจว่าอุปกรณ์ที่สำคัญได้รับการตรวจสอบ ติดตั้ง และบำรุงรักษาเพื่อให้เหมาะสมสำหรับการใช้งานในตอนนั้นและในอนาคต
- Hot Work Permits: ควรเตรียมพร้อมระบบควบคุมเพื่อความปลอดภัยระหว่างการปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับเปลวไฟหรือก่อให้เกิดความร้อน/ประกายไฟ
- การจัดการกับการเปลี่ยนแปลงหรือการอัปเดตระบบ: ควรเตรียมพร้อมแนวทางที่เป็นระบบเพื่อจัดการกับการเปลี่ยนแปลงอย่างกระทันหันในกระบวนการต่าง ๆ ทำให้มั่นใจได้ว่าหากเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันระหว่างทำงานจะสามารถรับมือได้
- การสืบสวนเหตุการณ์: การประเมินเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเพื่อระบุสาเหตุและดำเนินการแก้ไข
- การวางแผนและการตอบสนองเหตุฉุกเฉิน: การเตรียมการสำหรับสถานการณ์ฉุกเฉินที่อาจเกิดขึ้นและทำให้มั่นใจว่ามีกลยุทธ์การตอบสนองที่มีประสิทธิภาพเตรียมพร้อมไว้อยู่เสมอ
- การตรวจสอบ: การตรวจสอบและประเมินผลเป็นระยะเพื่อให้แน่ใจว่าองค์ประกอบของระบบ PSM นั้นมีประสิทธิภาพและพนักงานยังคงปฏิบัติตามอยู่สม่ำเสมอ
- การให้ข้อมูลและความลับทางการค้า: ให้ตรวจสอบแน่ใจว่าพนักงานทุกคนที่ทำงานกับสารเคมีอันตรายได้รับข้อมูลด้านความปลอดภัยที่จำเป็น แม้ว่าจะเป็นความลับทางการค้าก็ตาม
ความสำคัญ PSM
- การป้องกันเหตุการณ์ที่อาจจะเกิดขึ้น: PSM ช่วยลดความเสี่ยงของอุบัติเหตุทางอุตสาหกรรม ปกป้องชีวิต ทรัพย์สิน และสิ่งแวดล้อม
- เพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน: ระบบ PSM ที่มีความมั่นคงและทำอย่างถูกต้อง สามารถปรับปรุงประสิทธิภาพการดำเนินงานโดยการลดเวลาหยุดทำงาน เพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า และเพิ่มความสม่ำเสมอในการทำงาน
บทสรุป:
ในโลกงานอุตสาหกรรมที่ซับซ้อนและมักจะเกิดอันตรายโดยไม่คาดคิด PSM เปรียบเสมือนสัญลักษณ์แห่งความปลอดภัยและประสิทธิภาพ ด้วยการทำความเข้าใจและนำหลักการไปใช้อย่างถูกวิธี อุตสาหกรรมไม่เพียงแต่ปกป้องพนักงานและทรัพย์สินของตนเท่านั้น แต่ยังช่วยปรับปรุงประสิทธิภาพการดำเนินงานอีกด้วย
