เราเชื่อว่าไม่ว่าคุณจะเป็นพนักงานใหม่ ผู้บริหาร หรือแม้กระทั่งคนธรรมดาที่ไม่ได้อยู่ในแวดวงอุตสาหกรรม ก็น่าจะเคยได้ยินสองคำนี้มาบ้าง การประเมินความเสี่ยงในการทำงาน และ การบริหารความเสี่ยง สองคำนี้ถือว่าสำคัญมากในการทำงานทุกรูปแบบ แล้วมันคืออะไร แตกต่างกันยังไงล่ะ ? ไปดูกัน
การทำความเข้าใจความเสี่ยง
ก่อนอื่นเลยเรามาเข้าใจแนวคิดเรื่อง ‘ความเสี่ยง’ กันก่อน โดยแก่นแท้แล้ว ความเสี่ยงหมายถึงโอกาสเกิดผลลัพธ์ที่ไม่พึงประสงค์ซึ่งเป็นผลมาจากการกระทำ เหตุการณ์ หรือการไม่กระทำการใดๆ ในธุรกิจหรือสถานที่ทำงานรวมไปถึงชีวิตประจำวัน ความเสี่ยงอาจมีตั้งแต่การสูญเสียทางการเงินและความเสียหายของอุปกรณ์ การบาดเจ็บของพนักงานหรือการเสียชีวิต
การประเมินความเสี่ยงในการทำงาน
- คำจำกัดความ: การประเมินความเสี่ยงหมายถึงกระบวนการในการระบุอันตรายที่อาจเกิดขึ้น การวิเคราะห์หรือการประเมินความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับอันตรายนั้น และการกำหนดวิธีที่เหมาะสมในการกำจัดหรือควบคุมอันตราย
- การระบุอันตราย: นี่เป็นขั้นตอนหลักที่ธุรกิจต่างๆ ระบุแหล่งที่มาของอันตราย อาจเป็นอะไรก็ได้ตั้งแต่พื้นเปียก เครื่องจักรที่ชำรุด ไปจนถึงอันตรายต่อร่างกายและทรัพย์สินต่าง ๆ
- การกำหนดความเสี่ยง: เมื่อระบุอันตรายแล้ว ขั้นตอนต่อไปคือการกำหนดโอกาสที่จะเกิดอันตรายและความรุนแรงของอันตรายที่อาจเกิดขึ้น ซึ่งอาจวัดเป็นปริมาณในแง่ของการสูญเสียทางการเงินที่อาจเกิดขึ้น ความเป็นไปได้ที่จะได้รับบาดเจ็บ หรือผลกระทบของการหยุดทำงาน
- การจัดลำดับความสำคัญ: หลังจากระบุความเสี่ยงแล้ว ก็จะจัดลำดับความสำคัญตามความรุนแรงและโอกาสที่จะเกิดขึ้น สิ่งนี้ช่วยให้ธุรกิจตัดสินใจได้ว่าความเสี่ยงใดที่ต้องดำเนินการในทันที ความเสี่ยงใดที่สามารถเว้นไว้ก่อนได้
การบริหารความเสี่ยง
- คำจำกัดความ: การบริหารความเสี่ยงนั้นเน้นกลยุทธ์และการดำเนินการเพื่อป้องกัน ลด หรือควบคุมความเสี่ยงที่เจอ เป็นการดำเนินการตามมาตรการที่ได้จากการประเมินความเสี่ยงในการทำงานนั่นเอง
- การหลีกเลี่ยงความเสี่ยง: บางครั้งกลยุทธ์การจัดการที่ดีที่สุดคือการหลีกเลี่ยงความเสี่ยงโดยสิ้นเชิง เช่น หากพบว่าเครื่องจักรชิ้นนี้มีโอกาสสร้างอันตรายให้แก่พนักงานได้สูงก็อาจจะเลิกใช้ไปเลยโดยไม่ต้องมีมาตรการอะไรเพิ่มเติม
- การลดความเสี่ยง: สิ่งนี้เกี่ยวข้องกับการใช้มาตรการที่ลดความเสี่ยงหรือความรุนแรง เช่น การติดตั้งอุปกรณ์ความปลอดภัย การฝึกอบรมพนักงาน
- การรับมือความเสี่ยง: ในขั้นตอนนี้คือการยอมรับความเสี่ยงและเตรียมพร้อมสำหรับผลที่ตามมาที่อาจเกิดขึ้น เนื่องจากความเสี่ยงในการทำงานบางอย่างที่ไม่สามารถป้องกันได้
- การตรวจสอบอย่างต่อเนื่อง: หลังจากนำกลยุทธ์ไปใช้แล้ว การติดตามและประเมินความเสี่ยงอย่างต่อเนื่องเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อให้มั่นใจว่ากลยุทธ์มีประสิทธิภาพและปรับให้เข้ากับสถานการณ์หรือความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้นอีกภายหลัง
ความแตกต่างของการประเมินความเสี่ยงในการทำงานกับการบริหารความเสี่ยง
- วัตถุประสงค์: แม้ว่าการประเมินความเสี่ยงจะเป็นการวินิจฉัยโดยการคาดเดาและวิเคราะห์ โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อระบุและประเมินผล แต่การบริหารความเสี่ยงก็มุ่งเน้นที่การปฏิบัติ เป็นการนำวิธีการที่ได้ไปปรับใช้
- ผลลัพธ์: ผลลัพธ์หลักของการประเมินความเสี่ยงคือความเข้าใจที่ชัดเจนเกี่ยวกับภัยคุกคามที่อาจเกิดขึ้นและความรุนแรง ในทางตรงกันข้าม การบริหารความเสี่ยงส่งผลให้มีสภาพแวดล้อมการปฏิบัติงานที่ปลอดภัยและมั่นคงยิ่งขึ้น
- เครื่องมือและเทคนิค: การประเมินความเสี่ยงมักใช้แบบสำรวจ การตรวจสอบ และการประเมินผล การบริหารความเสี่ยงใช้การวางแผนเชิงกลยุทธ์ การจัดสรรทรัพยากร และการเปลี่ยนแปลงการปฏิบัติงาน
แตกต่าง แต่เหมือนกัน
การประเมินความเสี่ยงในการทำงานและการบริหารความเสี่ยง แม้ว่าจะแตกต่างกัน แต่ก็เป็นสองด้านของเหรียญเดียวกัน ขั้นตอนการประเมินความเสี่ยงในการทำงานจะเป็นการวิเคราะห์แล้วได้มาเป็นข้อมูลต่าง ๆ ในขณะที่ขั้นตอนการจัดการความเสี่ยงจะนำข้อมูลที่ได้ไปใช้งาน การละเลยสิ่งใดสิ่งหนึ่งเพื่อประโยชน์ของอีกสิ่งหนึ่งอาจนำไปสู่วิธีแก้ปัญหาที่ไม่สมบูรณ์และช่องโหว่ด้านความปลอดภัยได้
ตัวอย่างเช่น การประเมินความเสี่ยงอย่างละเอียดโดยไม่มีกลยุทธ์การจัดการที่มีประสิทธิภาพก็เหมือนกับการวินิจฉัยทางการแพทย์ที่ไม่มีแผนการรักษา ในทางกลับกัน การกระโดดเข้าสู่การบริหารความเสี่ยงโดยไม่มีการประเมินที่ครอบคลุมอาจหมายถึงการสิ้นเปลืองทรัพยากรกับสิ่งเล็กน้อยที่ไม่จำเป็น ในขณะที่มองข้ามภัยคุกคามที่สำคัญโดยไม่รู้ตัว
